De Lochemse GC De Graafschap is een van de betere “nieuwe” banen in Nederland. De baan ligt in een rustig gebied en heeft veel mooie en goede holes. Veel holes waren oorspronkelijk “tunnels” in een voormalig productiebos. De club heeft echter een goed bosbeheerplan en het bos is op veel plaatsen al uitgedund, er heeft verjonging plaatsgevonden en er zijn open plekken gecreëerd. Op open plekken wordt heidegroei gestimuleerd.

De baan is sinds mei 2011 GEO-gecertificeerd. Door duurzaam beheer en weldoordachte lange-termijnplannen wordt de baan voortdurend verbeterd. De club verdient hier veel lof voor.

De Lochemse is begin 2021 begonnen met de uitvoering van een structureel vierjarenplan om de graskwaliteit van de fairways en tees te verbeteren. Het plan is gebaseerd op een uitvoerige studie en adviezen van derden.

Door stelselmatig te bezanden, te diepschudfrezen en door te zaaien moet een betere, dichtere grasmat verkregen worden, waar onkruiden minder kans krijgen.

De hardheid van de voorgreens wordt verbeterd door ze op gelijksoortige wijze te onderhouden en behandelen als de greens.

Om groei van onkruiden zo veel mogelijk te reduceren en gewenste grassen te stimuleren en te behouden worden alle spelonderdelen in een jaarrond programma behandeld met wetting agents. In periodes van (extreme) droogte wordt daarmee ook de uitval van grassen voorkomen, waardoor onkruiden minder kans krijgen om zich te vestigen. Bovendien levert dit een besparing op in de gebruikte hoeveelheden irrigatiewater (grondwater).
Periodiek worden monsters van bodem- en graskwaliteit beoordeeld. Aan de hand van de daaruit voortvloeiende analyses wordt het onderhoud van de baan daarop zo nodig aangepast. Dit alles betekent een stelselmatige verbetering van de speelkwaliteit.

In 2021 is ook de maaifrequentie van de fairways verhoogd, waardoor de graslengte beter constant gehouden kan worden.

In 2020 zijn enkele wadi’s (ondiepe afvoerglooiingen) aangelegd. Hierdoor wordt overvloedig regenwater op een aantal plekken in de baan sneller afgevoerd, met als resultaat een drogere baan na heftige regenval.
Eind 2019 is de aanleg van een compleet nieuwe beregeningsinstallatie voltooid. De nieuwe installatie, met toepassing van sectorsproeiers (back-to-back principe), reduceert het grondwaterverbruik aanzienlijk. Nu worden alleen de meest noodzakelijke spelonderdelen kunstmatig beregend.
Als onderdeel van het het ecologisch werkprotocol wordt de rough stelselmatig verschraald. Hierdoor keert de oorspronkelijke ecovariëteit terug en het resulteert in een fraaie, wilde bloemenpracht.Door in de juiste periode maaien, door het afvoeren van het maaisel en door kleinschalig begrazingsbeheer door schapen wordt de rough in de baan steeds kruidenrijker, maar vooral ook bloemrijk. Het resultaat is een grote bloemenzee, geel, wit, rood, met duizendblad, verschillende soorten zuring, klaver, havikskruid, distels, grassen, orchideeën, dophei en andere kleurrijke wilde planten. Daar komen weer allerlei insecten op af en de nectar trekt ook veel vlinders aan.

De Lochemse werkt stelselmatig aan het voorkomen en het reduceren van het gebruik van bestrijdingsmiddelen. In 2021 is daarom ook gestart met het handmatig/machinaal verwijderen van probleemonkruiden in de baan en op de greens.

De cub heeft – in 2020 al – ook een andere grote stap gezet op het gebied van duurzaam beheer. In overleg met het Waterschap en samen met de buren, de Vereniging van Natuurmonumenten, is het grondwaterniveau verhoogd. Dat is gebeurd door de “afvoerdrempels” van het oppervlaktewater te verhogen en de afvoer ervan te vertragen. Daardoor wordt in een veel groter gebied dan alleen maar het terrein van de Lochemse Golfclub het niveau van het grondwater verhoogd. Met het verhogen van de grondwaterstand, en dus hogere peilen in de watergangen en vijvers, wordt een belangrijke bijdrage geleverd aan de leefomstandigheden voor onder meer amfibieën en libellen. Het gaat om een stroomgebied van de hoger gelegen gronden naar de rivier de Berkel. Hierdoor wordt op een duurzame wijze bijgedragen aan het terugdringen van de verdroging.

Ook zijn er maatregelen genomen om de overlast van processierupsen zo beperkt mogelijk te houden. Allereerst zijn er vleermuiskasten opgehangen. Deze nachtelijk actieve dieren vangen voor een deel de eikenprocessievlinders weg, waardoor er dus ook minder rupsen van die soort komen. Daarnaast zijn er tientallen nestkasten opgehangen voor koolmezen. Deze vogels voeren hun jongen voor een groot deel met eikenprocessierupsen. Daarnaast wordt er preventief met een speciaal middel gespoten. Dit is een heel selectief product, en pakt alleen de nesten van de eikenprocessierups aan. De nesten worden geïmmobiliseerd; andere soorten worden hier niet door aangetast Het is dus een heel selectieve bestrijding voor alleen die soort.

Voorts is begin 2020 een groot zonnepanelenproject afgerond en de eerste volledig elektrische greenmaaier is in bestelling.

In de komende periode wil de Lochemse zes nieuwe “blauwe” tees aanleggen. Hierdoor bereikt de club een goed gebanceerd verschil in lengte tussen de blauwe en rode tees.

Verder zullen alle bunkers grondig aangepakt worden. De aanpak behelst betere drainage, een nieuwe opbouw en soms ook nieuw bunkerzand. Hiermee zal uniformiteit gerealiseerd worden.

“Al sinds 2012 worden we geregeld door de club gevraagd om advies te geven. Samen met management en bestuur hebben we een vijfjaren baanplan opgesteld en inmiddels ook met goed gevolg uitgevoerd. Bunkers hebben nu een “rugged edge look” gekregen en carry’s zijn verder verruigd en verschraald. Helaas hebben de leden dit jaar niet ingestemd met het aanpakken van de “achilleshiel” van de baan, zijnde enkele langere looproutes tussen greens en tees. De par-5 15de, een dubbele dogleg, heeft alle feeërieke kenmerken om tot de tot de beste holes van Nederland te gaan behoren.” – Gerard Jol en Michiel van der Vaart

De 18-holes baan in Diepenveen is in 1990 uitgebreid. De nieuwe holes hebben een ander, meer open karakter dan de oude, maar zijn van goede kwaliteit en hebben interessante greens. Maar het verschil tussen de oude en nieuwe holes is nog altijd groot en dat is volgens veel leden van het Top 50-panel een minpunt van de baan.

De Sallandsche heeft sinds 2011 veel aandacht besteed aan de greens. Uit onderzoek blijkt dat de algehele uniformiteit van de greens de laatste jaren structureel is verbeterd.

De Sallandsche beschikt sinds 2018 over het GEO-certificaat en de focus is gericht op het verhogen van de duurzaamheid en de biodiversiteit op de golfbaan. Door zorgvuldig monitoren is er veel minder mest en water nodig. Ook is oorspronkelijke heide op verschillende plaatsen teruggebracht. Daarnaast worden bosranden en roughgebieden meer verschraald, waardoor er meer inheemse kruiden verschijnen.

De club werkt op verschillende vlakken samen met lokale natuurgroepen. Daardoor neemt bij de leden de kennis over flora en fauna toe.
In de afgelopen periode zijn enkele tees gerenoveerd. In de komende jaren wil de club een nieuw lange-termijn baan- en beplantingsplan opstellen. Hierbij zal onder meer gekeken worden naar de routing van de baan en het planten van bomen op de nieuwere holes, om deze wat spannender te maken.

“Een baan waar we een paar jaar geleden de bunkers een klassieker uiterlijk en, misschien nog belangrijker, betere strategische posities hebben gegeven. Daarnaast hebben we ook op een aantal holes de greenomgevingen aangepast, zodanig dat het korte spel rondom de greens veel interessanter is geworden. We werkten hierbij samen met de talentvolle Amerikaanse shaper Brett Hochstein, die op veel Golden Age-golfbanen in de VS het shape-werk aan de bunkers op zijn naam heeft staan. De baan heeft zoals zo veel Nederlandse banen een oudere en nieuwe loop van negen holes, waarbij de nieuwe holes de zwakke schakel zijn. Om deze naar het niveau van de oudere holes te tillen zal niet makkelijk zijn.” – Frank Pont

Anderstein speelt in een prachtig landschap, op de grens van de Gelderse Vallei en de Utrechtse Heuvelrug. Het terrein is misschien nog wel grootser dan dat van Nunspeet. Maar het oorspronkelijke ontwerp in dit mooie gebied was niet erg sterk.

In 2018 is de club begonnen met de uitvoering van een meerjarenplan voor renovatie en groot onderhoud, een plan dat is ontwikkeld door baanarchitect Michiel van der Vaart. Onder leiding van Van der Vaart is er al heel wat verbeterd, maar nog steeds ontbreekt het op veel holes aan spanning. Het is een ingewikkelde klus. Als het basisontwerp niet helemaal goed is, dan kun je sleutelen wat je wil, maar het is heel moeilijk om iets te krijgen wat een toparchitect in eerste instantie had kunnen doen.

Hoe dan ook winnen de B-holes (Heuvelrug) en C-holes (Heide) dankzij renovatiewerk steeds meer aan karakter. De A-holes (Vallei) vormen de minst goede negen van Anderstein, maar ook deze holes zijn verbeterd.
In de afgelopen jaren is beregening aangebracht op de fairways die dat nog niet hadden. Ook hebben de club en het greenkeepingteam de maaicontouren opnieuw vastgesteld, met extra oog voor de toeloop naar bunkers en greens. In de komende jaren ligt de focus op kap- en aanplant waardoor de onderscheidende karakteristieken van de drie loops beter tot uiting komen.

Anderstein is sinds 2014 GEO-gecertificeerd. De 27-holes baan kenmerkt zich door een grote diversiteit aan landschapstypen, biotopen en cultuurhistorische waarden. De golfbaan wordt omgeven door oude grove dennen, kent diverse beukenlanen en wordt afgewisseld met kraakheldere waterpartijen en heidevelden. Het westelijk deel (Heide; de C-holes) kent een open landschap met heidevelden en hier en daar hakhoutbosjes. In het zuidoosten (Heuvelrug; B) heeft de baan de sfeer van een Engels landgoedpark. En in het noordoosten (Vallei; A) zijn de typische stroken en wallen van het oude slagenlandschap te herkennen.

De club houdt de landschappelijke variatie milieubewust in stand. Zo is het gebruik van pesticiden drastisch teruggebracht. Ook in de komende jaren wordt ingezet op aandachtsgebieden als een grotere biodiversiteit, verantwoorde en duurzame inzet van middelen, vermindering van het gebruik van energie, meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen.

“Anderstein is een feest om te vertoeven. Zand, heide en een landgoedsfeer. De B- en C-lus zien we zelf ook als dé Anderstein-golfbaan, dit ondanks het feit dat we de A-lus (Vallei-baan) de afgelopen twee jaar grondig hebben verbeterd. Als bureau zijn we geestelijk vader van Anderstein en daar zijn we dan ook erg trots op. In 2019 hebben we op alle holes de bunkers gerenoveerd.” – Gerard Jol en Michiel van der Vaart

De Herkenbosche is een van de mooiste banen van Nederland. En de kans bestaat dat deze prachtige baan een golfresort wordt. De eigenaar, Michel Stassen, heeft vergunningen aangevraagd voor een golfhotel naast de golfbaan én een uitbreiding met negen volwaardige holes.

Waarom de Herkenbosche niet in de top 20 of 15 staat? Het terrein is subliem en doet niet of nauwelijks onder voor de landschappen waar beroemde bosbanen als De Pan en de Eindhovensche liggen. Maar het ontwerp blijft daarbij achter. En hoewel de bospercelen in de afgelopen jaren al flink uitgedund zijn, waardoor het oorspronkelijke ontwerp beter uit de verf komt, heeft de baan nog steeds meer lucht nodig.

De Herkenbosche moet echter geprezen worden voor het reeds jaren geleden ingezette bosbeheer (en het daarmee gepaard gaande rooien van bomen). Dit wordt de komende jaren voortgezet. Door dit bosbeheer gaat de kwaliteit van de baan, met name de greens, vooruit.

Het bosbeheerplan op de sinds 2010 GEO-gecertificeerde baan is opgesteld onder supervisie van Taken Landschap in Roermond en wordt uitgevoerd in overleg met deskundige Ronald Buiting en golfbaanarchitect Bruno Steensels.

Los van het bosbeheer zijn er in de afgelopen jaren alleen kleine aanpassingen gedaan. Zo zijn er in 2021 weer enkele tees gerenoveerd. Dat gebeurt jaarlijks. Daarnaast is een blinde slag uit de baan gehaald, op hole 9.

Broekpolder stond ooit op de elfde plaats in de Top 50 maar werd van alle kanten ingehaald. De club besefte dat het tijd was om de polderbaan te renoveren. Die renovatie is in 2021 begonnen, op basis van een plan van architect Frank Pont. In de loop van 2023 zijn de aanpassingen voltooid, tot die tijd is Broekpolder een work-in-progress (waar wel gespeeld kan worden).

De renovatie behelst onder meer:
• 18 nieuwe greens, waarvan 14 op een andere locatie;
• vernieuwde en meer gevarieerde surroundings van de greens, met minder bunkers maar interessantere run-off areas;
• een rerouting van de baan, met negen volledig nieuwe holes;
• nieuwe tees op alle holes, waarvan 11 op nieuwe plaatsen;
• het plaatsen van een aantal tees voor professionals, achter de backtees, om de baan geschikt te maken voor grotere toernooien;
• een grote variatie in de lengtes van de par-4 holes; met een aantal driveable par-4’s;
• par-3 holes in verschillende windrichtingen;
• een marginaal groter wateroppervlak dat meer in het spel zal zijn.

Broekpolder ligt in het recreatiegebied van Vlaardingen en Midden-Delfland. De club is sinds 2012 GEO-gecertificeerd en was in 2010, 2011 en 2012 gastheer van het Deloitte Ladies Open. Broekpolder organiseerde meer recent – in 2018 – ook een toernooi van de Pro Golf Tour.

“Op Broekpolder werken we momenteel met de club aan een heel ambitieus renovatieplan. Aanleiding is het feit dat alle 18 greens vervangen moeten worden om agronomische redenen. Omdat de club een drukke speelbezetting heeft, is een uniek en innovatief plan opgesteld waarbij de leden tijdens de verbouwing toch steeds 18 holes kunnen spelen. De essentie van het plan is om vrijwel alle greens op een (iets) andere plaats te bouwen, wat betekent dat de baan ook qua lay-out enigszins gaat veranderen. Daarnaast zullen de greens iets speelser worden dan de huidige greens, zullen de bunkers meer een klassiek Engelse stijl krijgen en zullen er veel kort gemaaide run-offs komen. Doel is dat de baan zich na de verbouwing weer kan meten met de beste banen in het land.” – Frank Pont

De Twentsche speelde vroeger op de baan waar nu Golfclub Driene “woont”. In 1997 verhuisde de club naar de huidige locatie, landgoed Twickel in Ambt Delden, waar een 18-holes bos- en park baan werd aangelegd. Die was in de ogen van velen wat saai en te lang. (Vanaf de gele tees behoorde de Twentsche tot de langste van Nederland.)
Daarom heeft de club besloten om de baan te renoveren. Het doel is dat de baan “uitdagender en strategischer” wordt maar nog steeds geschikt voor golfers van alle niveaus.

De renovatie is begonnen in 2019 en zal meerdere jaren duren. De werkzaamheden op landgoed Twickel gebeuren op zo’n manier dat gedurende de renovatie qualifying gespeeld kan worden. De aanpassingen betreffen onder meer verbeteringen van de green surrounds en een andere bunkerstijl. De nieuwe bunkers zijn visueel meer aanwezig en de greenside bunkers liggen dichter tegen de green, zodat ze meer in het spel komen. Daarnaast worden vijvers vergroot. Ze worden op sommige plaatsen meer richting de speellijn verplaatst en komen daardoor meer in het spel.

In de komende periode zullen holes 2 en 3 ingrijpend worden gewijzigd. Daarnaast worden veel tees vernieuwd. In veel gevallen komen tees op een nieuwe plaats. Verder wordt de aanpassing van waterpartijen voortgezet.
De Twentsche is sinds 2011 GEO-gecertificeerd. De club legt bij alle greens back-to-back beregening aan. Dit maakt het mogelijk om de beregening beter te fine-tunen. Het beheer is gericht op het creëren van meer biodiversiteit.

De bos- en parkbaan in Glimmen is aangelegd op een landgoed waarvan het landhuis dienst doet als clubhuis. Enkele beoordelingen van de NNG&CC: “Altijd snelle greens en goede strategische holes”; “Mooie bosholes maar wel erg veel verschil in moeilijkheid tussen de eerste en tweede negen holes.”

De club heeft in samenwerking met baanarchitect Frank Pont een masterplan opgesteld. In de afgelopen jaren zijn holes 1, 2, 3 en 4 aangepakt. Hierbij zijn zowel tees als bunkers gerenoveerd. Daarnaast heeft de club met het oog op het verbod op bestrijdingsmiddelen bomen gekapt, zodat de greens meer licht en lucht krijgen.

De veranderingen op hole 1 tot en met 4 zijn door de club met groot enthousiasme ontvangen. Hole 4 springt er uit door z’n prachtige rododendrons en een grote rode beuk achter de green.
In de winter 2021-2022 zijn hole 5 en 6 aangepakt. Ook hier zijn tees en bunkers aangepast. Ook de tee van hole 7 is gerenoveerd. De vijverpartij op deze hole is nu goed zichtbaar vanaf de tee.

De Noord-Nederlandse is sinds 2018 GEO-gecertificeerd. De auditor was bij de laatste hercertificering zeer positief over het duurzame beleid. De club heeft een geavanceerd beregeningssysteem laten aanleggen zodat de baan beter bestand is tegen de soms lange droge periodes.

De komende jaren gaat de Noord-Nederlandse verder met de uitvoering van onderdelen in het masterplan.

De ligging van de baan is heel mooi, met name de tweede negen die uit 2006 stammen, maar het ontwerp van Haviksoord is niet zo bijzonder dat de baan in de top 30 staat. Op deze fraaie site had iets nog specialers gemaakt kunnen worden. Nu is er een kleine mate van eenvormigheid. Maar Haviksoord verbetert het ontwerp stap voor stap. Zo is hole 18 hole helemaal veranderd. Het tweede deel van de slothole is naar links verplaatst. De slothole speelt nu langs en over water.

Haviksoord is op Engelse leest geschoeid; de baan wordt goed onderhouden waarbij vooral aandacht uitgaat naar de greens. Daar is veel lof voor: ““Very good value for money met greens van een prachtige kwaliteit.” Ook voor de Engelse aanpak is lof: “Er is een heel ontspannen sfeer en niet te veel gedoe”; “De laagdrempelige gezelligheid is een verademing vergeleken met veel andere clubs.” Maar sommige fairways zijn erg smal. De baan in Leende zou nog veel beter kunnen worden als er bomen gekapt zouden worden.

Hoe dan ook: “Haviksoord is een baan waar men er met een erg laag budget het maximale uithaalt. Achitectonisch niet groots maar je kunt er evengoed prima golfen, de kwaliteit van de greens is bijna altijd goed en de Brabantse eenvoud heeft zo zijn charme.”

De heide- en bosbaan is een initiatief van de familie Jackson en deze familie is nog steeds eigenaar. In 1977 werden de eerste negen holes geopend, gedeeltelijk in bestaand bos, gedeeltelijk op landbouwgrond. In 2006 volgde de tweede negen, die holes werden allemaal in bestaand bos aangelegd.

Enkele opmerkingen van het Top 50-panel:
• “Spannende baan met zeer goede greens, maar een deel van de bosholes is te smal.”
• “Prachtige ligging, sprookjesachtige setting, maar architectonisch teleurstellend. Routing is grotendeels tegen de klok in. Merendeel van de holes wordt er (dus), met de drive, de approach of beide, een fade gevraagd. Er moet om te beginnen een grote bosschoonmaak komen om de baan strategisch interessanter te maken met meer ruimte en aanspeelmogelijkheden. Bunkers zijn verzorgd en fraai maar liggen niet op de goede plekken. De nieuwe 18de is sterk verbeterd en is een fraaie ‘cape hole’ geworden. Hoe agressief durf je te zijn en het water in spel te brengen voor een kortere approach? Het onderhoud is uitstekend en schurkt tegen top 10 aan, de greens zijn dit waarschijnlijk al. Snel, true en amper straatgras.”
• “Haviksoord is en blijft een baan die je altijd met plezier speelt. De condities zijn er het hele jaar door van bovengemiddeld hoog niveau. De gemoedelijke sfeer en de gastvrijheid maken dat je er graag komt. Toch blijft er het knagende gevoel dat het allemaal nog beter zou kunnen zijn. Het ontwerp van de baan is met aandacht en liefde gemaakt, maar fantasie en variatie in de architectuur zijn beperkt. De routing is niet optimaal, waardoor tussen een aantal holes lange stukken moet worden gelopen. De holes zijn bovendien tamelijk eenvormig. Neemt niet weg dat Haviksoord, ook omdat bijna alles in eigen beheer wordt gedaan, een bijzondere plek inneemt in het Nederlandse golflandschap.”
• “Een fijne omgeving en goede greens.”

De baan ligt op een terrein dat vroeger gebruikt is door een vliegtuigbouwer, Harry van Kuyk. Hij maakte aan het begin van de Tweede Wereldoorlog een landingsbaan van 150 meter op het heideterrein door een stuk af te plaggen en in te zaaien met gras. De vliegtuigbouwer wilde er na de oorlog een groter vliegveld bouwen met een vliegtuigfabriek. Hij gebruikt zijn initialen H(a)V(i)K voor de naam van het vliegveld. Het avontuur werd nooit helemaal gerealiseerd. Vanwege deze geschiedenis draagt de baan de naam Haviksoord.

De Oosterhoutse verdient veel lof voor de voortdurende verbeteringen aan de baan. Maar voor de aanleg van een par-3 baan in 2015-2016 zijn holes van de grote baan opgeofferd. Om ruimte te maken voor de par-3 baan (de Academy Course) zijn nieuwe holes voor de 18-holes baan aangelegd (holes 3 tot en met 6).

De nieuwe holes zijn inmiddels aanzienlijk volwassener geworden in kwaliteit, bespeelbaarheid en uitstraling. Het zijn prima holes, maar de 18-holes baan is door de integratie van de nieuwe holes wel sterk veranderd. De nieuwe holes liggen in een ander landschap en spelen en ogen anders. Zoals een lid van het Top 50-panel zegt: “De Academy Course is misschien aardig voor de leden, maar was het niet beter geweest om de eenheid van de 18-holes baan te handhaven?”

Hole 17 is zeer recent gerenoveerd. Bij deze ingreep is ook de afslag van hole 18 aangepast (hierbij is een onaantrekkelijk hekwerk verdwenen). De hole heeft nieuwe tees, met een ruimer zicht op de green en surrounds, en is uitdagender en visueel aantrekkelijker geworden. Dit komt onder meer omdat het aanwezige heidegebied voor de afslag aanzienlijk is vergroot.
In de afgelopen jaren zijn de maaicontouren rond alle greens aangepast. Hierdoor is de visuele uitstraling van de greens en surrounds enorm verbeterd.

Recent is een uitgebreid renovatieplan van de greenside bunkers voltooid. Deze zijn nu voorzien van bunkermatten om het pluggen van ballen te voorkomen. De tijd benodigd voor bunkeronderhoud is daarmee met ruim 30 procent afgenomen.

De club is sinds 2010 GEO-gecertificeerd. De focus van de Oosterhoutse was en is sterk gericht op het creëren van extra licht en lucht in de baan. Hierdoor is het aantal visueel verrassend mooie doorkijkjes substantieel gegroeid.
In de komende jaren wordt er geïnvesteerd – in samenwerking met Staatsbosbeheer – in de uitbreiding van de nu al ruim aanwezige heidegebieden. Het golfterrein van de Oosterhoutse grenst aan een voormalig traditioneel heidegebied.

Om een goede doorstroming in de baan te garanderen is er veel aandacht voor het schonen van de ruimte rondom landingsgebieden. Hierdoor is de doorloop-/speeltijd aanzienlijk verbeterd.
De Oosterhoutse kenmerkt zich door de aanwezigheid van een aantal eeuwenoude cultuurhistorische lanen en laantjes. Deze worden gekoesterd en gericht onderhouden.

De 9-holes Par-3 Academy Course is 1.250 meter lang en heeft holes met een lengte variërend tussen de 95 en 180 meter. De greens zijn groot (vier van de greens waren vroeger onderdeel van de 18-holes baan). Ook de bunkers op de par-3 baan zijn voorzien van bunkermatten die het pluggen van ballen in de rand voorkomen.

“Toen een aantal jaren geleden een stuk grond beschikbaar kwam ten zuiden van de club ontstond in de club de vraag wat te doen met dit land. Na veel overpeinzingen werd besloten er vijf nieuwe holes te bouwen, en vijf holes bij het clubhuis om te turnen naar een volwaardige grote par-3 baan. Nu heeft de club misschien wel de beste en mooiste par-3 baan van Nederland, en een 18-holes baan met meer variatie in het type holes. Naast deze uitbreiding zijn we al een paar jaar bezig de bunkers in de baan te renoveren, waarbij we wat meer natuurlijke vormen en ruigere bunkerranden hebben geïntroduceerd. Als het ons ook lukt meer heide terug te brengen op diverse plaatsen zal de baan alleen nog maar klassieker en mooier worden.” – Frank Pont

Hooge Graven ligt in een rustige en bosrijke omgeving vlakbij Ommen. Het potentieel van dit landschap is heel groot, maar op dit moment is er nog een groot verschil tussen de oude en nieuwe holes. Ook zijn ommige holes wat “krap” aangelegd of krap geworden.

Gelukkig streeft de club net als veel andere clubs in Nederland naar verbeteringen. In 2021 zijn gesprekken begonnen over een baanverbeteringsplan onder leiding van Michiel van der Vaart. De golfbaanarchitect zal met een advies komen om de baan aantrekkelijker en veiliger te maken.

De club is sinds 2016 GEO-gecertificeerd. In 2021 is veel aan bosonderhoud gedaan, om de greens en tees meer licht en lucht te geven. Ook is er veel onderhoud gedaan aan de bosranden, zodat ballen beter gevonden kunnen worden. De focus is ook gericht op het stimuleren van heide.
Momenteel wordt de beregeningsinstallatie gerenoveerd. Door single-head sproeiers bij de greens zal er minder water worden verbruikt.
De club in Arriën beschikt ook over een par-3 baan. Deze is in 2020 gerenoveerd en aantrekkelijker gemaakt.

De Edese presenteert zich als heidebaan (heathland course). De baan werd in de jaren 2005-2008 gerenoveerd onder leiding van Frank Pont. Sinds 2013 is Michiel van der Vaart de huisarchitect. De baan gelegen tussen Arnhem, Oosterbeek en Ede heeft flinke hoogteverschillen en biedt uitzicht op omringende bossen.

Het Top 50-panel wordt door voortdurende verbeteringen van de baan steeds enthousiaster over de Edese GC Papendal. Dat blijkt onder meer uit het volgende commentaar:
• “Fraai aangepakt, eerst door Pont en nu door Van der Vaart: de baan miste definitie en heeft die nu gekregen met moderne ruige bunkers en heidetransplantaties.”
• “De Edese hoort bij de banen die oorspronkelijk negen holes hadden en waarbij de uitbreiding naar 18 holes wonderwel geslaagd is. Dat komt doordat het terrein een natuurlijke eenheid vormt, maar ook door solide werk van de architecten die in de loop der jaren bij de ontwikkeling van de baan betrokken zijn. Het onderhoud is de laatste jaren op aanzienlijk hoger niveau gebracht. Het maakt dat De Edese inmiddels is uitgegroeid tot een zeer volwassen golfbaan waar spelers van uiteenlopende niveaus prima uit de voeten kunnen.”
• “Deze baan verdient een hogere plaats in de Top 50. Na de start op een par 3 is de routing heel goed.”
• “De vele veranderingen / verbeteringen verdienen een beloning. Maak de baan van sommige tees nog wat korter, zorg ervoor dat de bal gevonden kan worden en de Edese levert nog meer spelplezier op!”

De Edese heeft in de afgelopen jaren het maaiplan aangepast. Er was enige kritiek op de hoogte van de rough op de baan, zeker in het groeiseizoen. Er is een ontwerp gemaakt en uitgevoerd waarbij er een grotere variatie wordt aangebracht in de maaihoogte van de rough. De club maakt nu een onderscheid tussen “natuurrough” en “golfrough”.
• “natuurrough”: deze blijft op de oorspronkelijke hoogte, bevindt zich buiten de normale speelroute en dient om daar optimaal fauna en flora te beschermen;
• “golfrough”: hier wordt de eis gesteld dat men op circa 5 meter afstand de bal kan vinden.

Daarnaast hanteert de club de gebruikelijke semirough en fairways. De semirough wordt in het seizoen waar nuttig en nodig iets verbreed. Dit beleid staat niet alleen in dienst van de spelers maar zeker ook in dienst van natuur- en duurzaamheidsontwikkeling.

De Edese is sinds 2011 GEO-gecertificeerd en de club werkt bestrijdingsmiddelenvrij. Ter bestrijding van emelten heeft de Edese in de afgelopen jaren een groot aantal spreeuwenkasten opgehangen. Dit heeft geresulteerd in een aanmerkelijk grote vlucht spreeuwen. De schade op de fairways is hierdoor aanmerkelijk afgenomen. Op de greens wordt zo nodig gewerkt met aaltjes.

“In een gebied met hoge cultuurhistorische waarde (Operation Market Garden 1944) ligt een verrassend uitgestrekte golfbaan met on-Nederlandsche hoogteverschillen. Sinds 2014 ben ik betrokken bij de Edese GC Papendal. Van het opstellen van een mission statement tot het daadwerkelijk aanpassen van zowel speltechnische als landschappelijke elementen.

Hoofdthema is het invoeren van heidegebieden en het optimaliseren van het zo Engels aandoende landschap; uitgestrekte gras en heide met clusters bomen en vergezichten. Er worden jaarlijks vele honderden vierkante meters heideplaggen uit naburige natuurgebieden getransplanteerd op door ons aangewezen en aangepaste gebieden binnen de golfbaan. Een van mijn lievelingsholes is nu waarschijnlijk hole 2. Zeker nadat we in het voorjaar van 2019, er ruim 1500m2 nieuw heidegebied hebben gecreëerd.” – Michiel van der Vaart

“Een van mijn eerste projecten in Nederland, waarbij ik de twee bestaande negens (Pennink, Dudok van Heel/Steensels) qua stijl dichter bij elkaar heb gebracht, de bunkering strategischer heb gemaakt, de maailijnen heb uitgebreid en meer kort gras rond de greens heb geïntroduceerd. De Edese zou met minder bomen en meer hei, en met betere greenomgevingen, een nog mooiere baan kunnen zijn.” – Frank Pont

Golfbaan Het Rijk van Sybrook, sinds 2017 GEO-gecertificeerd, is een golfbaan met drie verschillende “gezichten”. De kern van de baan wordt gevormd door een besloten, parkachtige setting, met bijzondere bomen, boomgroepen en oude, vaak nog op rabatten gelegen, bospercelen. Binnen dit Landgoed ligt ook het clubhuis en de parkeerfaciliteit. Er zijn binnen dit deel van de baan zowel inheemse als exotische boomsoorten aanwezig. Ook komen ook hier veel – soms grote, uitgebreide – rododendronstruwelen voor.

In het noorden ligt een meer open gedeelte van de Twentse baan. Ook hier zijn parkachtige elementen aanwezig, maar ook grote oppervlaktes met korte vegetaties. Daarnaast is een aantal wat grotere waterpartijen goed zichtbaar. In dit ‘Heideland’ speelt de openheid een belangrijke rol. Het beeld wordt hier – in de toekomst – bepaald door grote oppervlaktes met heide, een historische laan, heischraalgrasland en kruidenrijke vegetaties, met hier en daar een rododendronstruweel.

In het oosten is de baan nog veel opener. Het beeld gaat hier richting een natuurlijk, open landschap met verscholen waterpartijen, riet en een hoog aandeel loofbomen. In dit ‘Natuurland’ zijn openheid en bijzondere vergezichten, ook richting het omliggende cultuurlandschap, de belangrijkste kwaliteiten.

Door deze drie verschillende “landschappen” is Het Rijk van Sybrook een mooie en gevarieerde golfbaan, waarbij de wind op een deel van de holes een grotere rol speelt dan op andere. Het Top 50-panel ziet ook zwakke punten: de baan onderscheidt zich meer door het mooie landschap dan door het ontwerp. Met name de nieuwe holes uit 2003, die om de oudere holes heen zijn gelegd, vallen wat tegen in vergelijking met de bosholes. En de routing waar Sybrook voor heeft gekozen is matig (veel lopen). Desondanks is een bezoek aan Sybrook zeker aan te raden.

“Ons eerste bezoek aan dit project in het oosten van het land, tegen de Duitse grens, was bijzonder. Een van de initiatiefnemers, de heer J. Scholte, liet ons het terrein zien met open akkers en een bosgebied met veel mooie lanen en rododendronstruiken, een toplocatie voor een golfbaan.

De locatie van het clubhuis was nog een hele discussie maar onze gedachte was dat de avondzon met binnenkomende golfspelers een erg fraai beeld moest zijn als je op het terras zat. De procedure heeft relatief lang geduurd maar met wat aanpassingen konden we een fraai landschappelijke golfbaan aanleggen die goed past in het Twentse landschap. Vooral de mooie bomen en rododendronstruiken gaven het project een extra glans; waar vind je bij nieuwe banen dergelijke ingrediënten om te gebruiken?

In deze tijd (1992) moesten we van de NGF met een golfbaanontwerp aan een bepaalde lengte voldoen om de A-status te verkrijgen. Onze gedachte was dat lengte niet de maatstaf moet zijn voor een geslaagde golfbaan, en gelukkig is dit nu aangepast bij de NGF. Goed ontworpen holes zijn vaak uitdagender door gebruik te maken van bestaande elementen of hindernissen. Het is beter om een paar kampioensbanen te maken in het land voor nationale en internationale wedstrijden, maar de meerderheid van de golfspelers heeft meer speelplezier op kortere banen.

De 18-holes golfbaan werd drukbezocht en er werd snel gedacht aan een uitbreiding naar 27 holes. De uitbreiding kreeg een meer open landschap maar door gebruik te maken van een paar bestaande sfeervolle bosholes is het een geslaagde eenheid geworden.

In 2007 werd deze golfbaan in Twente overgenomen door Het Rijk Golfbanen uit Groesbeek. De zware ondergrond is door goed onderhoud en investeringen in o.a. drainage steeds beter gaan ontwateren. Hierdoor is de golfbaan nog beter bespeelbaar geworden.

Het Rijk Golfbanen heeft ook een groot onderhoudsplan in werking gesteld door goed te kijken naar het bosbestand op de baan en naar het speelplezier. Hierom zijn delen van de golfbaan meer open gemaakt, want bomen hebben zich naar het licht ontwikkeld. Op een gegeven moment moet je keuzes maken over het laten staan of weghalen van bomen. (Veel mensen kijken alleen naar de stam van de boom terwijl wij juist kijken naar de breedte van de kroon en de toekomst van deze boomsoort. Gemiddeld groeit er 20 tot 30 cm taklengte aan een kroon per jaar.)

Ook het clubhuis heeft een renovatie ondergaan; veel is er geïnvesteerd in Het Rijk van Sybrook. De golfbaan is met name prachtig wanneer de rododendrons bloeien en daarna met de mooie solitaire bomen met prachtige zichtlijnen.” – Alan Rijks

Prise d’Eau ligt in een rustig gebied tussen Tilburg en Gilze-Rijen met bos, heide en waterpartijen. De oude 18 (De Blaak, holes 1-9, en De Sijsten, hole 10-18) zijn in 1993 ontworpen door Ronald Fream. Sinds 2009 telt de baan 27 holes. Holes 19-27 (De Leij) zijn ontworpen door Alan Rijks.

Ook al zijn er verschillen, de drie keer negen holes van Prise d’Eau voelen toch wel als een eenheid. Het onderhoudsteam doet zijn best om de baan mooi te presenteren, de greens hebben mooie golvende vormen en de routing is heel aardig.

Prise d’Eau, sinds 2018 GEO-gecertificeerd, mag geprezen worden voor de vele moeite die wordt gedaan om de baan te verbeteren en duurzaam te beheren.

Bij Leij 3 is een nieuwe waste area aangelegd, waardoor het spelen van deze hole een stuk uitdagender is geworden. Daarmee geeft de baan invulling aan het originele ontwerp van Alan Rijks, die ook nu bij baanaanpassingen betrokken is.

De golfbaan beslaat ongeveer 120 hectare en grenst aan drie Ecologische Verbindingszones. Prise d’Eau wil een ecologische schakel zijn tussen die gebieden, want duurzaam, ecologisch beheer is vanaf de aanleg van de golfbaan een belangrijk thema geweest. In de afgelopen jaren is in samenwerking met de provincie Noord-Brabant een ecologische verbindingszone met twee naastgelegen natuurgebieden gerealiseerd. Dat behelsde onder meer het uitgraven van vijf poelen. Deze poelen en de beplanting eromheen bieden diersoorten als de boomkikker, vinpootsalamander, veldleeuwerik en patrijs een beschermde leefomgeving.
Een ander werk betreft de renovatie van de greens bij Blaak-Sijsten. Het belangrijkste doel hiervan is het verbeteren van de waterdoorlaatbaarheid. Schimmels en ziektes krijgen minder kans als de greens snel opdrogen.
Omdat de golfbaan op een steenworp afstand van een waterwingebied ligt en voor een deel de status heeft van grondwaterbeschermingsgebied, is het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en groeistimuleringsmiddelen altijd tot het hoogst noodzakelijke beperkt gebleven. Het stimuleren van biodiversiteit op het golfterrein is een belangrijke doelstelling. Om de golfbaan aantrekkelijker te maken en de soortenrijkdom te verhogen, zijn er op diverse plekken heidegebieden ontwikkeld.

Prise d’eau is trots op en dankbaar voor het werk van vrijwilligers (“de Groen-Groep”). Zij verfraaien het natuurlijke karakter van de baan door natuuronderhoud, maar ook bijvoorbeeld door het plaatsen van vogelhuisjes die gemaakt zijn van op de baan geruimd resthout.
In de komende jaren wordt de beregeningsinstallatie vernieuwd. In totaal zal er bijna 7 km leiding de grond in gaan. Het nieuwe systeem heeft een dikkere ringleiding, waardoor de sproeitijd aanzienlijke verkort wordt en de baan ’s ochtends vroeger bespeelbaar is.

Om water te besparen heeft Prise d’Eau in overleg met De Waterbank een manier gevonden om water op te slaan en te gebruiken. Regenwater wordt opgevangen in een enorme waterzak, die op het terrein langs De Leij ligt. Dit opgevangen water wordt gebruikt voor beregening van de baan in droge perioden.

In 1999 werd de Legends in Golf (European Seniors Tour) gespeeld op Prise d’Eau en in 2008 de European Masters (een landentoernooi van de European Senior Golfers Association).

“Een 18-holes golfbaan uitgebreid naar een 27-holes project. Een interessante uitdaging die met de nieuwe uitgangspunten in de golfwereld mocht worden ontworpen. Met name moest er rekening worden gehouden met het speelplezier van de leden en de bezoekers. Voor veel golfspelers is de tijd je vijand, daarom spelen veel mensen tegenwoordig maar negen holes.

Door de mogelijkheid van grote waterpartijen zijn er mooie sfeerbeelden terug te vinden in deze 9-holes uitbreiding. De vijvers zijn niet van plastic voorzien, wat gebruikelijk is, maar van trisoplast, een natuurlijk product dat waterdicht is, hierdoor zijn de vijvers veel natuurlijker afgewerkt en begroeid.
Waterpartijen worden mooi als je deze in de lengte kan zien, dan beleef je deze ruimte optimaal, dat zie je met name op tees van hole 1 en 9. De belevingsruimte van deze uitbreiding is op sommige holes terug te vinden, het geeft het project een fijn gevoel en met de zanderige ondergrond zijn de rough-zones prachtig wanneer het roodzwenkgras zich ontwikkelt.
Een golfbaan kan heel mooi ontworpen worden, maar wanneer het onderhoud ook zeer goed wordt gedaan, dan is de presentatie van de golfbaan een cadeau voor de golfspeler. De Enk Golf & Groen en het team op de baan, onder leiding van Jeroen Vingerhoets, maken het ontwerp per seizoen erg aantrekkelijk en uitdagend.

De grondwaterstand in het terrein kan soms flink fluctueren. Hierdoor hebben we een natuurlijke oever gecreëerd die water kan laten overstromen zonder zelf weg te spoelen. Tegenwoordig zijn de regenbuien anders dan vroeger en met een vernieuwde ontwateringsmethode in de golfbaan kan men de baan weer sneller openstellen voor spelers. Dat vergt waterberging en een goede waterafvoer; allemaal zaken die tegenwoordig in het ontwerp moeten worden meegenomen.

Mijn favoriete hole is de negende; een zeer golftechnische hole met hoogteverschillen. Je locatie op het eerste landingsgebied bepaalt of je een makkelijk of relatief moeilijker schot hebt naar de green. De verschillende bunkers maken de strategie interessant vanaf de tee en voor je tweede of derde schot naar de green. Wanneer een par of bogey is gemaakt mag je trots zijn op het resultaat.

Het terrein heeft mooie zones met verschillende beplantingen, heide- en roughzones. De natuurontwikkeling is op deze 9-holes uitbreiding erg goed geslaagd.” – Alan Rijks

De Drentsche is relatief goedkoop aangelegd op leemachtige grond in een afwisselend landschap met vennen en een bos.

De baan heeft in de afgelopen jaren het onderhoud serieuzer genomen en dat is een stap vooruit. Een andere goede stap: architect Michiel van der Vaart ingeschakeld om de baan onder de loep te nemen. En door dunning in de bosvakken zijn doorkijkjes ontstaan.

De baan ligt in een bosrijke omgeving ten noorden van Assen. Een prachtige locatie maar echt spannend was het oorspronkelijke ontwerp niet. Dat heeft onder meer te maken met de plaatsing van de bunkers (ver van de green). De Drentsche zou erg opknappen van subtiel redesign hier en daar.

De club beschikt sinds 2018 over het GEO-certificaat. De Drentsche is een van de banen in Nederland met hotelkamers op de baan. Ook is er een 9-holes par-3 baan.

“Voor velen is de Drentsche een grote verrassing wanneer ze de plek gevonden hebben. Net ten noorden van Assen liggen er in een groot bosgebied (140 hectare) 27 holes en een par-3 baan. Rondom een fraai clubhuis aan een grote vijver beginnen de drie circuits en ze hebben elk een eigen karakter, Geel sluit aan op het omliggende landschap, Rood is half bos en half weidsheid en Wit ligt geheel in het bos. Beken en vijvers komen in het spel en er moeten de nodige strategische keuzes gemaakt worden om niet in het bos te verdwalen. Komende uit het Westen is het een weekendje uit, want er kan geslapen worden in een ruime Lodge, onder het motto ‘spelen, eten, zuipen en zo naar je bedje kruipen’.” – Gerard Jol en Michiel van der Vaart

De Dommel bestaat uit drie delen en de oude Colt-holes (de huidige holes 10 tot en met 18) steken met kop en schouders uit boven de drie Pennink-holes (holes 1, 8 en 9; 1984) en de zes Pont-holes (holes 2-7; 2014). De uitbreiding van 2014 kon eigenlijk nooit slagen, aan wie je het ook had gevraagd: er moesten zes holes op een geheel ander terrein aangelegd worden, met allerlei restricties, en dat terrein ligt ook nog op enige afstand van de andere 12 holes.

Het was misschien beter als De Dommel had afgezien van een uitbreiding van negen naar 12 holes en daarna naar 18 holes. In de periode dat er maar negen holes waren, was De Dommel een topbaan. In de periode dat de baan 12 holes telde, was De Dommel uniek.

Maar de huidige 18-holes heide- en bosbaan staat toch in de Top 50, voornamelijk dankzij holes 10 tot en met 18 (ook al zijn die dichtgegroeid en moet er nog veel gekapt worden om ze in de oude, krachtige staat te herstellen). En De Dommel verdient lof omdat de club op de goede weg is. De vereniging heeft een grote ambitie uitgesproken: een 18-holes “Colt-baan” in 2028, als De Dommel 100 jaar bestaat. Onder leiding van adviseur Martin Hawtree worden hierover architecten geraadpleegd. Het doel is om toe te werken naar het meer oorspronkelijke open heathland style golf, aan beide zijden van de weg, gecombineerd met hardere en drogere speeloppervlakken.

Voor het selectietraject is deze vraag geformuleerd: “Welke architect is in staat om de 18 holes van De Dommel tot een eenheid om te vormen, met behoud van de Colt-uitgangspunten, geeft de baan een speltechnische upgrade in Colt-stijl en heeft de (visuele) overtuiging naar leden en projectteam dat uitwerking van het plan zal leiden tot een prachtige baan in 2028 behorend bij de topledenbanen in Nederland.”

Intussen heeft hoofdgreenkeeper Harrie van Oirschot in de aanloop naar zijn pensioen nu al het roer overgegeven aan Koert Donkers. Van Oirschot blijft tot en met 2024 werkzaam als greenkeeper en werkt de nieuwe hoofdgreenkeeper Donkers in. Een krachtig en moedig besluit. Donkers moet de “eenheidsrenovatie” van De Dommel in goede banen gaan leiden, samen met een nog te kiezen architect en agronoom Maurice Evers. Het Top 50-panel gaat de ontwikkelingen met belangstelling volgen.

De Dommel is sinds 2016 GEO-gecertificeerd en hanteert IPM (Integrated Pest Management) waardoor pesticiden minimaal toegepast hoeven te worden. Het beleid gericht op verschraling wordt voortgezet. Tevens is er veel aandacht voor heide-ontwikkeling. In 2021 was er, acht jaar na de aanleg, sprake van heidebloei in het gebied van hole 2 tot en met 7.

Ook is er volgens De Dommel doorlopend aandacht voor het creëren van licht en lucht. Bomenkap gebeurt aan de hand van een zonlichtanalyse.
In de afgelopen twee jaar zijn er geen grote baanaanpassingen gedaan – heel bewust in verband met het hierboven vermelde plan. Wel wordt de short game area van De Dommel gerenoveerd. Dat gebeurt door golfbaanarchitect Jurrian van der Vaart in samenwerking met de pro’s en de technische en baancommissie.

“De Dommel was een 12-holes baan (negen holes van Colt, drie holes van Steel) die al bijna 15 jaar bezig was om een 6-holes uitbreiding te realiseren toen ze Infinite Variety Golf Design benaderden om te helpen dit project alsnog gerealiseerd te krijgen. In samenwerking met Buiting Advies lukte het ons binnen drie jaar om de uitbreiding samen met de club voor elkaar te krijgen. Natuurlijk betekende dit wel dat er ook de nodige essentiële compromissen naar de natuurorganisaties moesten worden gemaakt. Ook was een van de uitdagingen dat het uitbreidingsgebied uit weilanden bestond, in contrast met de oorspronkelijke holes die in een heide-/bosgebied liggen. Desalniettemin is het eindresultaat een mooie en interessante 18-holes baan geworden in het gedachtegoed van Colt, waarbij de baan in de komende 10-15 jaar in visueel opzicht steeds meer een geheel zal worden. Verdient echt een veel hogere plaats in deze rankings …” – Frank Pont

Er zat veel tijd tussen de aanleg van de eerste 18 en de derde negen. Architect Alan Rijks maakte in die tijd een ontwikkeling door en de C-holes zijn beduidend beter dan A en B.
“B is een mooi arboretum, C is een goede golfbaan”, zegt een van de juryleden. “De plaatsing en zichtbaarheid van de bunkers op de B-lus voelen willekeurig of onlogisch aan. Opmerkelijk – fairwaybunkers die direct achter een boom of struik (B4) zijn geplaatst, of onzichtbaar achter een heuvel zijn geplaatst en de ‘verkeerde’ kant op kijken, wat er onhandig uitziet en aanvoelt (greenside bij B3/B5 en B7). De lus heeft ook tal van bunkers die slechts lijken te functioneren als een achter- of zijstop aan de randen van het terrein. De bunkers op de C-lus zijn goed geplaatst en mooi gevormd, maar worden soms ook in functionaliteit beperkt door bomen/struiken ( C7 linkerkant).”

De greens zijn uitgesproken en creatief, maar niet overdreven. De C-loop in het bijzonder heeft interessante, goed gebouwde greens met uitdagende run-offs en shapes die een zorgvuldige approachstrategie vereisen en veel verschillende herstelslagen mogelijk maken. Met name C2, C4 en C8. De dubbele green van B9 is ook erg mooi.

Duurzaam ondernemen is al jaren standaard bij Princenbosch, een club die sinds 2013 GEO-gecertificeerd is. Mede daarom zijn de greens het gehele jaar bovengemiddeld goed. Met het oog op duurzaam onderhoud heeft de baan een spuit met luchtondersteuning aangeschaft, waardoor er minder bemesting nodig is. In 2022 zal een elektrische greenmaaier aangeschaft worden.

In de afgelopen jaren zijn er kleine baanaanpassingen uitgevoerd, bijvoorbeeld nieuwe backtees op C1, C6 en C8. Op C6 zijn twee nieuwe fairwaybunkers aangelegd. In 2022 zullen er extra bomen geplant worden tussen C7 en C8 en in 2023 zal de tee van A3 verplaatst worden.

De oefenfaciliteiten op Princenbosch zijn zeer goed. In 2020 zijn er zes nieuwe par-3 holes aangelegd nabij drie bestaande oefenholes. Princenbosch beschikt sindsdien over een volwaardige 9-holes par-3 baan. Met verlichting, zodat er ook ’s avonds gespeeld kan worden.

“Cees Beenackers was een boer met maïsvelden en koeien. Maar hij besloot het roer om te gooien en een golfbaan te beginnen. Waar begin je aan, zei iedereen, maar hij had een vooruitziende blik.

Een 27-holes golfbaan onder Breda, die gerund wordt door de familie in samenwerking met de golfclub. De eerste 18 holes vormen een sfeervolle golfbaan en bestaan uit zeer verschillende holes. Bestaande eiken zijn bewaard gebleven en bepalen op sommige holes de strategie van de speler. Doordat één van de zoons begaan is met de natuur hebben sommige holes prachtige begroeiing gekregen. Veel golfspelers realiseren soms niet dat ze in een natuurpark mogen rondlopen en daar een golfbal mogen slaan.
In 2002 heeft men grond aangekocht om de golfbaan uit te breiden met negen holes tot een 27-holes project. Deze holes moesten aansluiten op de bestaande sfeer en ontwerpwijze maar moesten iets lastiger en meer uitdaging krijgen. Dat kwam omdat de andere zoon in het nationale team speelde en meer variatie wilde hebben in schoten vanaf de tee en schoten naar de green. Het was een hele uitdaging om deze nieuwe negen holes goed te doen samensmelten met de twee bestaande 9-holes combinaties.
In het begin konden veel lage handicappers rechtstreeks naar de greens slaan, maar nu de beplanting is gaan groeien en hoogte heeft gekregen moet men de juiste landingsgebieden opzoeken. Dat is het moeilijke van ons vak als golfbaanarchitect: je ontwerpt een nieuw landschap dat zich nog moet ontwikkelen. De grasmat waar men vanaf speelt is vaak snel ontwikkeld maar de beplanting is pas na vijf, tien of 15 jaar zodanig ontwikkeld dat de golfstrategie zich dan pas goed laat zien.

Golfbaan Princenbosch gaat nu zijn laatste renovatie doen; de oude driving-range wordt omgevormd tot een par-3 baan met veel oefengelegenheden voor het korte spel.

Het clubhuis is een van de gezelligste van het land; wanneer je er ook komt, het is sfeervol en gastvrij. De familie Beenackers gelooft in dit concept en heeft bewezen dat je succes kunt hebben met deze gedachte.” – Alan Rijks

Wittem is een fijne baan voor leden en gasten, maar ook uitdagend genoeg voor een nationale wedstrijd voor amateurs en/of professionals.

Voor veel banen die uitgebreid zijn van negen naar 18 holes geldt dat het zelden gelukt is om een homogeen geheel te vormen – omdat het nieuwe terrein vaak sterk verschilt van het oude. Dat was ook het geval bij Wittem. Maar na een grote renovatie die zes jaar duurde en in 2019 is afgerond, is er meer sprake van één geheel. De mooie baan in de Limburgse heuvels is er sterk op vooruit is gegaan. Het klassieke karakter van de strategische holes met de kleine greens is behouden gebleven en verstrekt waar dat nodig was. En de rode draad tussen de oude en de nieuwe holes is aanzienlijk versterkt.
De renovatie van de Zuid-Limburgse is uitgevoerd onder leiding van Caspar Grauballe die voor het bureau Hawtree een hoofdrol had bij het ontwerp van Trump Aberdeen. In de Benelux heeft Fred Hawtree banen als Houthalen, Waterloo en Wittem (de oudste negen holes) ontworpen. In het algemeen zijn dat voorbeelden van klassieke, ingetogen golfbaanarchitectuur, met veel aandacht voor strategie.

Het doel van de renovatie: “een klassieke en uitgewogen golfbaan, met gevarieerde, strategische holes.” Op alle holes zijn nieuwe, beter gepositioneerde afslagplaatsen gemaakt met betere zichtlijnen naar de green. Acht greens zijn geheel vervangen en er zijn nieuwe bunkers gekomen.

De Zuid-Limburgse is de oudste golfclub van de provincie en de hoogste golfbaan van Nederland. Het overgrote deel van de baan ligt op een plateauterras tussen 180 en 205 meter boven NAP. Dat biedt mooie vergezichten op het omringend heuvelland. Bovendien speelt men in een oase van rust. De golfer treft bosrijke holes, gelegen in het Natura-2000 gebied Geuldal, en holes gelegen in een open omgeving. Er is geen
verkeerslawaai en geen storende bebouwing te zien. De natuurbeleving is daardoor optimaal. In het gebied zijn de zeer zeldzame hazelmuis en spaanse vlag (een vlindersoort) geconstateerd.

Het bosgebied valt onder verantwoordelijkheid van Staatsbosbeheer. Het betreft een bosgebied dat lang geleden is aangeplant door de Staatsmijnen. Het hout van de snel groeiende dennen werd gebruikt voor het stutten van ondergrondse mijngangen. De golfbaan werd aangelegd in een open plek in het productiebos.

Lange tijd ontbrak het aan licht en lucht op de bosholes van de sinds 2012 GEO-gecertificeerde baan, maar in 2020 is een provinciale vergunning verkregen om het bosrandbeheer in het omliggende Natura 2000-gebied te kunnen uitvoeren. Nu de holes meer licht en lucht krijgen, gaat de kwaliteit
van de tees, fairways en greens op de bosholes vooruit. De bomen i het productiebos worden vervangen door inheemse beplanting.

Op de buitenholes zijn de leidingen voor de beregening, die voorheen onder de greens lagen, verplaatst. Daardoor kan er dieper geprikt en belucht kan worden en dit leidt tot een substantiële verbetering van de greens.
Er zijn ook stappen gezet op het gebied van waterbesparing door precisieberegening. De regen die valt op het clubhuis en de range wordt geleid naar recent gerenoveerde vijvers zodat het in droge tijden gebruikt kan worden voor beregening. De komende jaren wordt overgestapt op elektrische maaimachines. Op de parkeerplaats zijn laadpalen voor elektrische auto’s geplaatst. Voor verschraling van de rough worden schapen ingezet, in samenwerking met Schaapskooi Mergelland.

De golfbaan is een initiatief van enkele grote bedrijven uit Zuid-Limburg waaronder DSM. De Zuid Limburgse is een echte “verenigingsclub”. Veel werk wordt gedaan door vrijwilligers. Wat hierdoor uitgespaard wordt aan salaris voor bezoldigde krachten, wordt met name in de baan en natuurontwikkeling gebruikt.

Golfbaan Het Rijk van Nijmegen is aangelegd op flink glooiend terrein naast het Groesbeekse Bos. De hoogteverschillen tussen het laagste en hoogste gelegen deel van de baan bedraagt zo’n 25 meter. Het landschap is vrij open maar wordt omzoomd door bosranden en beplantingen. Oude bomenlanen, waste areas en blinde holes bepalen het karakter van de Groesbeekse kant van de baan. De hoogteverschillen bieden uitzichten tot aan Duitsland. De Nijmeegse kant is volgroeid en licht glooiend.
Het onderhoud op Het Rijk van Nijmegen is goed en daarom noemt een van de juryleden de baan “een van de beste pay-and-play opties in Nederland”. De voorkeur gaat uit naar de Nijmeegse baan: “Deze baan oogt ouder dan ie is en dat is altijd goed”; ”De Nijmeegse baan is niet ‘overdesigned’ zoals de overige aangepaste holes. De par 5’s zijn sterk en de greens vrij lastig. Ook de blinde holes zijn eerlijk. Punt van kritiek is dat alle par 3’s uphill spelen en als je de fairway mist staan de struiken dicht op elkaar.”

In 2022 worden in overleg met architect Alan Rijks bunkerrenovaties uitgevoerd, te beginnen op de Zuid-holes (Groesbeekse baan) en daarna op Noord en Oost (ook Groesbeekse baan). Er komt overal nieuw zand met een speciale onderlaag zodat er geen stenen meer naar boven komen drijven in de bunkers. Ook wordt de vorm van een aantal bunkers aangepast zodat zodat ze beter in het beeld van de baan passen. Een aantal bunkers verdwijnt; deze worden vervangen door run-off gebieden.

Daarnaast zet de sinds 2016 GEO-gecertificeerde golfbaan de uitvoering van een bomenplan voort. In de afgelopen jaren zijn er met respect voor de natuur en het landschap een flink aantal bomen verwijderd. Op deze manier krijgen de fairways en met name de greens meer lucht en licht, wat de kwaliteit en de gelijkmatigheid van de greens ten goede komt.

“Mijn allereerste ervaring in golfbaanarchitectuur ligt bij dit project te Groesbeek. Oude golfbaanarchitecten hadden vaak geen achtergrond als landschapsarchitect of een opleiding als golfbaanarchitect; het waren goede golfspelers die konden tekenen. Met baron Paul Rolin kon ik erg goed discussiëren, mijn inbreng als landschapsarchitect was in veel gevallen een positieve aanvulling.

De golfbaan in Groesbeek kreeg een 18-holes championship course van par 72 en een 18-holes baan. De initiatiefnemer was de heer H. Hoogwegt; het was in 1985 de eerste commerciële ‘openbare’ golfbaan in Nederland.
Het huidige clubhuis is de oude boerderij die in het begin stond, dit moest het centrum worden van het complex. Een moeilijke uitdaging aangezien er veel zaken bij het clubhuis georganiseerd moest worden: startende en finishing greens, parkeerplaatsen en een drivingrange. Mijn inbreng is nog steeds te zien doordat ik de huidige parkeerplaats heb laten afgraven; met de verkregen grond konden we alle greens beter vormgeven. (Grond verkrijgen is vaak het belangrijkste bij nieuwe projecten; wanneer het uit eigen terrein komt is dat vaak goedkoper dan grond aankopen. Daarom zie je vaak vijvers op golfprojecten, de grond die bij het graven van een vijver vrijkomt wordt elders in de baan gebruikt.)

De aanleg geschiedde in een erg droge periode en de baan is relatief snel ingezaaid. De aangebrachte beplanting was niet hoger dan 70 cm boven de grond. Wanneer je nu door de golfbaan loopt is dat niet te geloven; sommige bosschages zijn inmiddels erg volwassen geworden en er zijn prachtige solitaire bomen.

Een groot golfspeler in Nederland is op Het Rijk van Groesbeek zeer succesvol geworden, Robert-Jan Derksen heeft hier het golfspel geleerd en ons veel mooie momenten gegeven op de European Tour.
Ik mocht ook de tweede grote aanleg realiseren; Het Rijk van Nijmegen werd namelijk de grootste baan van Nederland met 45 holes. Voor de inpassing van deze holes was nogal wat inpassingsvermogen nodig; alles moest vanuit het huidige clubhuis gebeuren.

De hoogteverschillen op de aangekochte grond waren veel groter dan op de bestaande baan. Hierdoor zijn sommige holes erg leuk om te spelen; je kan ze afsnijden of je moet met de glooiingen rekening houden hoe de bal naar de green kan rollen.

De laatste jaren investeert Het Rijk van Nijmegen ook in verbeteringen van het clubhuis en holes. Zo zijn op Het Rijk van Nijmegen mooie renovaties gedaan met o.a. verhoogde tees, verbeteringen rondom de greens en nieuwe greens.

Het is een heel bijzonder complex met een groot onderhoudsteam, want alles moet om 9.00 uur in de ochtend klaar zijn voor de gebruikers.” – Alan Rijks

“Kort maar krachtig” is een geschikte typering voor Scherpenbergh. De baan met een par van 72 meet iets meer dan 5.500 meter van de achterste tees. Maar de holes zijn aantrekkelijk en karaktervol. De ondergrond van zand maakt zich letterlijk en figuurlijk voelbaar, want de baan is hard en droog. Het onderhoud is er op zeer goed niveau. Een groot kampioenschap kan er niet worden gespeeld, een zeer prettige ronde golf wel.

Toch zou het goed zijn als De Scherpenbergh de baan en routing eens goed laat analyseren door een toparchitect. Met kleine aanpassingen kan de 18-holes baan nog beter en leuker worden.

Overigens zullen er in de herfst van 2022 twee nieuwe holes geopend worden. Deze holes – een par 5 en par 3 – komen in de plaats van holes 11 en 12, die geïntegreerd zullen worden in de Berkenbaan (de par-3 en -4 baan van De Scherpenbergh).

Hole 2 van de Scherpenbergh, een par 3, is in augustus 2019 aangepast. Hier is een nieuwe green geopend waardoor de hole ongeveer 50 meter langer is geworden.

Golf- en Businessclub De Scherpenbergh ligt in de Ecologische Hoofd Structuur. Het management meldt dat het beheer hierop is afgestemd in samenwerking met de Vereniging Natuurmonumenten.

“De golfbaan was er al als een 9-holes golfbaan ontworpen door Tom MacAulay; door het succes wilde men de golfbaan uitbreiden naar 18 holes.
Het zomaar inpassen van een 9-holes baan is vaak niet erg makkelijk. Tenslotte moet er een logische looproute gecreëerd worden waardoor alles als prettig wordt ervaren. Hierdoor moet je soms durven om bestaande holes om te draaien of zodanig te draaien dat er voor de toekomst een veel logischere hole ontstaat. Dat kan betekenen dat er soms afscheid genomen moet worden van mooie elementen in je golfbaan, om weer nieuwe te creëren.

Het bijzondere was dat de manager Joost Poppe zelf een goede golfspelers is met veel ervaring, hierdoor konden we aan tafel veel alternatieven maken om tot het uiteindelijke succes te komen.

In de tijd dat de renovatie en aanleg van de tweede negen holes plaatsvindt, moeten de leden wel enig geduld opbrengen. Er zijn alternatieve greens en soms tijdelijke holes gemaakt zodat de spelers steeds op een 9-holes baan konden spelen. Goede informatie en tekeningen aan de muur kunnen helpen bij dit resultaat. Gelukkig had Scherpenbergh een paar oefenholes liggen; die hebben we gebruikt als alternatieve holes wanneer er holes uitvielen voor de renovatie.

De nieuwe holes zijn niet erg lang maar wel uitdagend door de modulering die ik de holes heb gegeven. Lengte bepaalt niet het succes van een hole, ik zie liever een leuke of uitdagende strategie. Waar kan ik het beste landen voor mijn tweede schot naar de green? Elke hole die goed is ontworpen heeft dergelijke landingsgebieden.

De 18 holes die er momenteel liggen zijn nog niet het uiteindelijke resultaat; er is nog een klein gebied dat ontwikkeld mag worden voor twee holes. Het is in Nederland soms veel geduld hebben om tot een aanlegvergunning te komen.

De golfbaan Scherpenbergh wordt door veel golfspelers positief ervaren door zijn afwisseling in holes en de mogelijkheid om op veel plaatsen eventueel te stoppen en naar het clubhuis te lopen voor rust en het genot van een lunch of diner. De sfeer van het clubhuis en de prettige bediening maken het golfproject succesvol.” – Alan Rijks

De Haenen, gelegen bij een kerkhof en missiehuis, onderscheidt zich van andere golfbanen omdat de golfer in vier verschillende landschappen verkeert. Park (hole 1, 7 t/m 9 en 18, met twee grote vijvers en rododendrons en azalea’s); gras/wetland (hole 2 t/m 6, met tussen 2 en 3 de grootste zandverstuiving van alle golfbanen in Nederland); bos (hole 10 t/m 13, met de Oranjevijver) en heide (hole 15 t/m 17).

De Oranjevijver is een door de broeders uitgegraven zwemvijver waarin prinses Juliana in 1945 heeft gezwommen. Naast de vijver bevindt zich een betonnen zwembad.

In de afgelopen jaren zijn de greens constant snel geworden. Een andere verbetering betreft de vervanging van het zand in de bunkers.
In de komende jaren ligt de focus onder meer op het plaatsen van extra drainage en duurzaam beheer. De Brabantse baan is sinds 2017 GEO-gecertificeerd. In de afgelopen jaren is in overleg met de ecoloog van de baan rond de 10.000 vierkante meter heem aangeplant. Hierdoor wordt de biodiversiteit op de golfbaan verhoogd. Verder zijn de poelen opgeschoond en verdiept en zijn enkele gebieden ontdaan van overheersende bramenstruiken en Amerikaanse vogelkers. Om gasten en leden te wijzen op de grote soortenrijkdom heeft De Haenen een boekje met de titel “Natuur en Landschap” over de flora en fauna op het golfpark uitgegeven. Het boekje wordt gratis verstrekt.

Recentelijk zijn er energiezuinige buggy’s aangeschaft en zijn er zonnepanelen geplaatst op het dak van de buggystalling.

De Haenen heeft in de baan een uitgebreide kunstcollectie neergezet die ook voor niet-golfers toegankelijk is (er voeren openbare paden door de baan). De golfbaan heeft een en ander vastgelegd in een gratis te verkrijgen boekje met de naam “Kunst en historie”.

“Het is voor mij een van de eerste werken op het bureau waaraan ik intensief gewerkt heb. Een slimme structuur van golfholes is in de basis verzonnen door Gerard Jol. De kamers waarin je speelt hebben allemaal een eigen thematiek: Bos, Heide, Schraalgras en Park. Met dit concept won Jol Golf Design samen met de projectontwikkelaar de prijsvraag in 1997, om het vervolgens het pas in 2007 aan te mogen leggen. Het is in Nederland de tweede baan gebouwd met behulp van een GPS-systeem. Grote hoogteverschillen en heidevelden en stuifzandgebieden en een immer hoogwaardig onderhoudsniveau zijn kenmerkend voor de baan. Een van mijn favoriete holes is de par-4 15de, een scherpe dogleg naar rechts waar je echt beloond wordt als de drive ver genoeg is. Wanneer je te kort bent, dan is een schot over een heidegebied nodig.” – Michiel van der Vaart

De Amsterdamse heeft zich sterk ontwikkeld. Door het volwassen bomenbestand, de subtiele ondulaties die op diverse plaatsen in de baan zijn aangebracht en de ontwikkeling van ecologische zones met ruig grasland, is de vlakke en saaie polderbaan van weleer, aangelegd op landbouwgrond in een kleipolder, veranderd in een aantrekkelijke, open parkbaan.

Goed onderhoud zorgt ervoor dat de kleibaan vrijwel het gehele jaar droog is; er is steeds meer sprake van “firm and fast” spelcondities. Zoals de club het zelf formuleert: “Het intensieve grasbeheer van de greens en fairways met zeer regelmatig bezanden en doorzaaien, heeft zijn vruchten afgeworpen. Opvallend is dat het gelukt is de greens zowel in de zomer als in de winter op vrijwel dezelfde goede kwaliteit te kunnen houden. Door het regelmatige doorspuiten van het uitgebreide drainagestelsel (96 kilometer) is deze kleibaan ook in de winter droger dan verwacht.”

De Amsterdamse heeft zich ontwikkeld tot een goede golfbaan die door steeds meer spelers verkozen wordt boven de buurman (Golfclub Houtrak), maar ruimte voor verbetering is en blijft aanwezig. Om een voorbeeld te noemen: de par 3s zijn niet erg sterk, misschien met uitzondering van hole 15.

Het goede nieuws is dat AGC voornemens is om de baanverbeteringen voort te zetten: “De strategie van het spel op verschillende holes wordt met een zekere regelmaat tegen het licht gehouden.” Op korte termijn zullen nog niet gerenoveerde bunkers en tees aangepakt worden. Ook is er veel aandacht voor het bosbeheer en het creëren van aantrekkelijke zichtlijnen.

De club bezit het GEO-certificaat sinds 2011.

“De toekomst van de negende club van Nederland, die op de oude baan in Duivendrecht de helft van de holes verloor, leek gered door het vinden van een plek in een van de IJpolders ten westen van Amsterdam. Maar de bouw in de kale polder bleek een hele zware opgave te zijn. De baan was helemaal vlak, de greens niet in orde en er was veel last van overtollig water. Inmiddels is er na jaren intensieve renovatie de baan technisch in orde gekomen, maar ook speltechnisch en esthetisch op een veel hoger peil gebracht. Nu zijn er interessante hoogteverschillen, goed zichtbare strategische bunkers en de beplanting is ontwikkeld tot een mooi park met veel doorzichten. Mijn favoriete hole is de 14de , vanaf de tee moet bij elke volgende slag een keuze gemaakt worden, een par is goed mogelijk, maar een triple ook!” – Gerard Jol

De meningen over de “corporate golf course” van The Duke zijn verdeeld. Het is volgens velen een leuke baan om te spelen. Maar de routing en de vele verschillende stijlen van golfbaanarchitectuur worden als zwakke punten genoemd: “Het is een mixed bag van holes.”

Een pleidooi voor The Duke: “De baan is erg ‘playable’. Gevarieerde, leuke holes en het onderhoud en de presentatie is op prima niveau. De nieuwe holes hebben een ander karakter dan de oude maar er is genoeg te beleven met een “Alps” blind-shot approach op de par-5 derde, railway sleepers (bielzen) op hole 4, een diagonaal beekje op de par 5 vijfde, een eilandgreen op de par-3 zevende. 13 tot 16 vormen een fraaie stretch holes, duidelijk het beste wat de baan te bieden heeft.”

Een pleidooi tegen The Duke: “18 holes aanleggen in een te klein gebied, dat is een crime. De baan is kort en de routing is erg matig door de grote afstanden tussen sommige holes. Ook staat er jonge aanplant op twijfelachtige plekken, net naast of voor tees. Het ontwerp kent tekortkomingen. Hoewel er geen ronduit slechte holes zijn, zijn er wel veel middelmatige. En door de stapsgewijze uitbouw naar 18 holes ontbreekt de vanzelfsprekende samenhang die je op echte topbanen wel aantreft. Verschillen in stijl en aanlegkwaliteit maken dat een natuurlijke flow ontbreekt. Of dat met nog meer aanpassingen kan worden opgelost, is de vraag. Van een lappendeken een stijlvast en harmonieus Perzisch tapijt maken, is nagenoeg onmogelijk.”

Een zeer goede hole is de par-4 13de: “risk and reward in z’n ultieme vorm”. De par-3 zevende met de eilandgreen heeft fans en kritici: “Teleurstellend en licht potsierlijk: een minder geslaagde kopie van Pete Dye’s 17de hole op PGA Sawgrass is nauwelijks denkbaar.”

Wat pleit voor The Duke is dat het management de baan voortdurend probeert te verbeteren. “The Duke Club heeft in de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in natuur en landschap en krijgt hierdoor steeds meer het karakter van een landschapspark, waarin de historische waarden zijn behouden. Verder is The Duke Club voornemens een aantal holes aan te passen en daarmee de totale lengte van de baan te vergroten. Er ligt al een ontwerpbestemmingsplan, dat binnenkort ter vaststelling zal worden voorgelegd.”

The Duke Club wil een ideale netwerkomgeving zijn voor ondernemers, hun relaties en andere gasten. In 2015 is een nieuw clubhuis geopend in een traditioneel Engelse stijl en in 2017 een “suitehotel”, het enige vijfsterren hotel op een golf Nederlandse baan.

“Een heel bijzonder project is deze business baan die in Nistelrode ligt. Eerst heette de baan De Hooge Vorssel, de naam is nu omgedoopt naar The Duke.
De heer Van Eerd wilde als eerste in het land een business golfbaan waar zakenmensen elkaar onder het spelen van een balletje konden ontmoeten en zakendoen. Zo werd een terrein gevonden waar een 9-holes golfbaan werd neergelegd met een clubhuis. Deze negen holes lagen half in een bosgebied en op een oud motorcrossterrein.

De 9-holes golfbaan kreeg een goede naam en werd door zijn succes al snel te klein. Het idee was om er een nieuw project van te maken van 18 holes met een nieuw clubhuis en hotel, terwijl er gewoon doorgespeeld moest worden. Het management en ontwerpteam moesten het uiterste geven om het tot een succes te maken.

Er moesten in het golfterrein veel veranderingen plaatsvinden en het idee om de twee greens van hole 9 en 18 voor het clubhuis te leggen was de moeilijkste keuze. Gelukkig kon iedereen zich vinden in de voorgestelde tekeningen en vanuit de familie was er draagkracht voor deze opzet.

The Duke kreeg negen nieuwe holes en 18 nieuwe tees en greens; met de aannemer is in twee jaar een gefaseerd plan gemaakt en uitgevoerd. Achter de schermen kan alles mooi uitgedacht zijn maar de belangrijkste factor – het weer – hebben we niet in de hand. De zaaitijd in juni-juli is uiterst belangrijk om een goede grasontwikkeling te krijgen en een opening in oktober van dat zelfde jaar te organiseren.

De nieuwe opzet en het concept van dit nieuwe project is enorm succesvol. Het knappe van het gehele proces zit hem ook in het vertrouwen dat het management en de familie hadden in de architecten. Alles is precies op tijd gerenoveerd of vernieuwd, twee jaar geduld is beloond met iets heel bijzonders.

Voor mij als golfbaanarchitect springt er één hole uit in dit project en dat is de zevende, een par 3 van ongeveer 110 meter. In de bestaande vijver hebben we een eiland gemaakt en deze eilandje hebben we voorzien van een muur van natuursteen. De tees liggen op het hoogste punt van de golfbaan en vanaf hiert heb je een geweldig beeld op deze eilandgreen en op de omliggende holes en het landschap.

De presentatie van de golfbaan door de greenkeepers is van ongekende kwaliteit; de golfspelers op The Duke genieten hier elke dag van.”

De gevarieerde baan ligt tussen Voorne en Putten, tussen het Hartelkanaal en het Brielse Meer. De wind op de 18 holes in Brielle is een belangrijke factor.

Kleiburg is in 2012 begonnen aan een ambitieuze renovatie onder leiding van de Belgische golfbaanarchitect Bruno Steensels (bekend van The International en De Haar). Het doel is om de baan te naar een hoger plan te brengen. Hoewel niet alle juryleden gecharmeerd zijn van de sterk geonduleerde greens is er lof voor de aanpassingen.

Bij de werkzaamheden tot nu toe is de lay-out van holes 6, 8, 9, 13, 15, 16, 17 en 18 aangepast (lees meer verderop). De gehele baan is uitdagender geworden door onverwachte glooiingen, grasbunkers en hellingen. De nieuwe greens zijn meer geonduleerd dan de oude.

In de komende periode is Kleiburg van plan om de eerste drie holes volledig te vernieuwen en grotendeels te verplaatsen. De greens van hole 2 en 3 zullen “half in het water” komen te liggen en uitzicht bieden op het Brielse Meer.

Met de aanleg van deze nieuwe holes ontstaat er ruimte voor de aanleg van een nieuwe 9-holes par-3 baan. (Deze werkzaamheden worden uitgevoerd zonder de spelers te hinderen.) Zodra de eerste drie holes klaar zijn. kunnen die bespeeld worden. Op het vrijkomende terrein wordt vervolgens de nieuwe korte baan aangelegd.

Kleiburg is sinds 2014 GEO-gecertificeerd. Er wordt ingezet op verbeteringen op het gebied van  energie – en drinkwaterbesparing in het clubhuis. Ook is er veel aandacht voor het behoud van de rijke biodiversiteit op en rond de baan. In de baan zijn enkele insectenhotels geplaatst en jaarlijks wordt een mengsel wildbloemen ingezaaid.

Bij de opening in 1974 was Kleiburg de eerste openbare baan in Nederland. In 1998 is de baan geprivatiseerd. De huidige club heeft als doel om de golfsport voor iedereen toegankelijk te maken en te houden.

Aanpassingen in de afgelopen jaren

Op hole 11 is ondulatie aangebracht aan de rechterkant van de fairway. Het toch al lastige tee-shot met water langs de hele linkerkant vereist hierdoor nog meer precisie.

Op de 12de zijn de tees verlegd waardoor de hole is verlengd en van een par 4 is gewijzigd in een par 5. Er is ondulatie aangebracht aan de rechterkant van de fairway waardoor het landingsgebied vanaf de afslag is versmald.

Op hole 14, aan de rechterkant van de fairway, is een waterpartij aangebracht en door ondulatie van het landingsgebied is de moeilijkheidsgraad toegenomen.

Hole 15 is omgetoverd tot een korte maar uitdagende par 3. Op Kleiburg ontbrak nog een korte par-3 hole. De green is verdeeld in twee plateaus en vanaf de tee word je uitgedaagd een hoge bal te slaan omdat de green beschermd wordt door water. Met de aanleg van hole 15 is er variatie gecreëerd in de vier par-3 holes op Kleiburg.

Op hole 16 is een fontein gekomen.

Op hole 18 zijn alle tees naar voren geplaatst Hierdoor is deze lastige par 4 als closing hole iets vriendelijker geworden.

Alle schelpenpaden op Kleiburg zijn vervangen door “grijs graniet”. Dit graniet is beter voor het milieu en vergt minder onderhoud.
Na een proef op hole 17 is in alle bunkers het bunkerzand vervangen door grofkorrelig zandkorrels.

Architect Tom MacAuley heeft solide werk geleverd op goede zanderige golfgrond in het fraaie Achterhoekse coulisselandschap. ’t Zelle is gesitueerd op een oud landgoed met veel vegetatietypen en een aantal zeldzame plantensoorten. De holes gaan mooi op in de omringende natuur.

De basis van het ontwerp is prima, hoewel er ook zwakke holes zijn. Sommige holes zijn onnodig lang en dan moet je op weg naar de volgende tee een stukje (terug)lopen. En net als bij veel andere banen die in de golfboom van de jaren 90 zijn aangelegd, heeft men het soms met de details wat minder nauw genomen. De vraag naar golf was zo groot, dat de snelheid van aanleg soms voorrang kreeg op kwaliteit.

Dat is nog steeds te zien, maar de club is inhaalslagen aan het maken en zo worden verschillende onvolkomenheden geleidelijk geëlimineerd. De vraag is of dat genoeg is. Het terrein is dusdanig fraai en het ontwerp zodanig goed, dat een grondig re-design het overwegen waard is. Het zou ’t Zelle ver kunnen opstuwen in deze lijst.

Maar nu is het ook genieten op de baan in Gelderland en worden er veel goede dingen gedaan. Zo wordt in samenspraak met Lumbricus licht en lucht gecreëerd bij greens en afslagplaatsen. In 2020 is begonnen met de uitvoering van een bunkerplan en in 2021 is fairwayberegening aangelegd op 12 van de 18 holes van de wedstrijdbaan. Ook is er veel aandacht voor een goede waterhuishouding, in samenspraak met het landgoed waarop de golfbaan ligt en het waterschap. ’t Zelle beschikt over een grote vijver van waaruit de hele baan kan worden besproeid.

De club, die naast de 18-holes baan ook over een 9-holes par-3 baan beschikt, is sinds 2014 GEO-gecertificeerd. Agrec (het onderhoudsteam) is actief lid van DGB (Duurzaam Golfbaan Beheer) en werkt chemievrij.
In 2020 heeft de club een statement opgesteld inzake biodiversiteit. De uitvoering daarvan raakt een verscheidenheid aan onderwerpen. In de eerste plaats zijn meer dan 200 nestkastjes langs de baan opgehangen. Daarnaast wordt snoei- en kapafval gebruikt voor het maken van houtrillen. Ook is in 2021 een aantal velden ingezaaid met inheemse bloemzaden. Verder is een kikkerpoel in de baan vergroot, zijn er valkenkasten en insectenhotels geplaatst, broedhopen aangelegd, heidevelden ontwikkeld en zijn meer dan 1.000 besdragende struiken geplaatst.

In het biodiversiteitsplan is ook een paragraaf opgenomen over het maaibeleid (omtrent sinusmaaien en gps-gestuurd maaien). In het kader van duurzaam onderhoud zijn elektrische maaimachines aangeschaft ter vervanging van de traditionele dieselmaaiers.

De sterke punten van De Turfvaert: de golfbaan ligt op droge zandgrond in een rustig gebied en de greens en green surrounds zijn subtiel vormgegeven. Een up-and-down maken als je de green gemist hebt, is een leuke uitdaging.

Een van de Top 50-panelleden noemt De Turfvaert het “tiny house” onder de Nederlandse golfbanen: “De baan heeft eigenlijk alle basisingrediënten maar niet meer dan dat. Een simpel maar gedegen ontwerp met spelplezier hoog in het vaandel. De par-3 holes zijn eigenlijk allemaal kort en lijken op elkaar behalve 7 en 11, waarbij 7 een lange forced carry is met een zeer smal, onlogisch lay-up-gebied voor spelers die dit niet redden.”

Recentelijk heeft De Turfvaert zonnepanelen geplaatst, om het eigen elektricteitsverbruik zelf te kunnen opwekken. De eigenaar streeft ernaar om in de nabije toekomst ook de warmtebehoefte zelf te realiseren middels een warmtepomp (en eigen elektra), om zo geheel energieneutraal te worden. Voorts zijn de spuitplaats voor de machines en de drivingrange geheel vernieuwd.

Eerder al, rond 2019, is hole hole 7 aangepast door het verhuizen van afslagplaatsen en een aanpassing aan het water. Om de doorstroming te bevorderen is destijds de routing aangepast: dezelfde holes maar in een andere volgorde.

Het golfpark draagt de naam van een oude vaarweg uit 1619, destijds een belangrijke ader voor transport van turf. De vaart meandert vandaag de dag nog altijd langs de golfbaan.